Jak odwołać testament?

Testament jest czynnością prawną, poprzez którą spadkodawca może rozrządzić swoim majątkiem na wypadek śmierci. Jest jedyną czynnością prawną pozwalającą na uregulowanie losów majątku osoby fizycznej po jej śmierci. Testament należy do czynności mortis causa, co oznacza, że staje się skuteczny dopiero po śmierci osoby, która go sporządziła. Ponadto jest czynnością prawną jednostronną, rozporządzającą i odwołalną.

Jakie sposoby odwołania testamentu?

Zgodnie z art. 943 kodeksu cywilnego, spadkodawca może w każdej chwili odwołać zarówno cały testament, jak i jego poszczególne postanowienia. Odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Odwołanie testamentu ma ściśle osobisty charakter, co oznacza, iż nie można tego dokonać przez przedstawiciela.

W polskim prawie wyróżniamy trzy sposoby odwołania testamentu.

Spadkodawca może odwołać testament poprzez:

• sporządzenie nowego testamentu,
• w zamiarze odwołania testamentu zniszczenie lub pozbawienie go cech, od których zależy jego ważność,
• dokonanie w testamencie zmian, z których wynika wola odwołania jego postanowień.

Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego, skutki prawne odwołania testamentu i odwołania testamentu odwołującego testament następują z chwilą otwarcia spadku, z tym że odwołanie testamentu odwołującego nie przywraca skuteczności testamentu pierwotnie odwołanego[1].

Należy w tym miejscu podkreślić, że jeżeli spadkodawca sporządzi nowy testament nie zaznaczając w nim wyraźnie, że poprzedni odwołuje, ulegają odwołaniu tylko te postanowienia poprzedniego testamentu, których nie można pogodzić z treścią nowego testamentu. Nowy testament może zostać sporządzony w dowolnej formie. Przykładowo odwołanie testamentu holograficznego może nastąpić poprzez sporządzenie testamentu notarialnego i odwrotnie.

Zniszczenie lub pozbawienie cech ważności testamentu musi nastąpić w zamiarze jego odwołania. Przypadkowe spalenie testamentu nie spowoduje więc jego odwołania.

Dokonanie zmian w testamencie powinno nastąpić poprzez dopisanie do testamentu sformułowań takich jak: „odwołuję”, „anuluję”, „unieważniam” lub poprzez skreślenie treści testamentu.

[1] Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 8 stycznia 2002 r. I CKN 482/2000