Niepieniężne wkłady do spółki (aport)

Wkłady do spółki mogą mieć postać pieniężną i niepieniężną. Zdefiniowany ustawowo jest jedynie wkład pieniężny. Oznacza on, że wkładem są pieniądze, które mogą być przekazane w postaci określonej ilości znaków pieniężnych albo w postaci bezgotówkowej, tzw. pieniądza bankowego. W przypadku definicji wkładu niepieniężnego często stosuje się metodę przeciwstawiania, tj. przyjmuje się, że wkładem niepieniężnym jest ten wkład, któremu nie można przypisać charakteru pieniężnego. Wkłady niepieniężne w Kodeksie Spółek Handlowych zwane są również aportami. W sensie ścisłym można przyjąć, że wartości materialne (niepieniężne) przenoszone na spółkę, to nic innego jak określone prawa.

Prawa, które wnosi się do spółki jako wkład niepieniężny, muszą posiadać określone cechy.

Mianowicie:

1. możliwość określenia wartości majątkowej prawa,
2. możliwość wyceny i umieszczenia w bilansie,
3. zbywalność prawa,
4. możliwość ustanowienia prawa.

Mając na względzie powyższe kryteria, można przyjąć taką definicję aportu: prawo, które ma określoną wartość majątkową, jest realne, może być wydzielone z majątku wspólnika i przeniesione na spółkę w celu pokrycia wartości udziałów wspólnika w kapitale zakładowym przez stosowne zapisy w bilansie spółki.

Wkład do spółki nie może mieć abstrakcyjnego charakteru, tj. nie może być niemożliwy do wyceny, ponieważ istnieje obowiązek umieszczenia wkładu w bilansie spółki. Jest to tzw. zdolność bilansowa, która jest następstwem przyznania określonej wartości aportu oraz przeniesienia go na spółkę. Wkład jest wpisany do bilansu po stronie aktywów, a po stronie pasywów odpowiada mu kapitał zakładowy spółki.

Zbywalność prawa oznacza, że może być ono przenoszone na inny podmiot, np. spółkę. Możliwość ustanowienia prawa, oznacza, że wnoszący może przenieść na rzecz spółki tylko takie prawo, którym dysponuje.

Aby stwierdzić możliwość wniesienia aportu do spółki, konieczne jest kumulatywne spełnienie powyższych, czterech przesłanek.

Wnoszony do spółki wkład można zaliczyć do różnych kategorii: praw rzeczowych, praw obligacyjnych, praw majątkowych na dobrach niematerialnych oraz mających mieszany (złożony) charakter, np. przedsiębiorstwo.

Prawa rzeczowe i prawa obligatoryjne

Spośród praw rzeczowych można wyróżnić:

1. własność rzeczy ruchomych,
2. własność rzeczy nieruchomych,
3. udział we wspólności w częściach ułamkowych i wspólności łącznej,
4. użytkowanie wieczyste.

Spośród praw obligacyjnych można wyróżnić:

1. prawa udziałowe (udziały w spółce z o.o. i akcyjnej),
2. obligacje,
3. wierzytelności wspólnika, w szczególności z tytułu pożyczki udzielonej spółce w przypadku ogłoszenia jej upadłości w terminie 2 lat od dnia zawarcia pożyczki (art. 14 § 3 KSH).

Spośród praw na dobrach niematerialnych można wyróżnić:

1. patenty na wynalazki,
2. prawa ochronne na wzory użytkowe, znaki towarowe,
3. prawa z rejestracji na wzory przemysłowe, topografii układów scalonych i oznaczeń geograficznych,
4. know-how,
5. majątkowe prawa autorskie.

Niewątpliwie przedmiotem wkładu może być przedsiębiorstwo i jego zorganizowane części.

Aport można wnieść do każdego rodzaju spółki, mimo to, najdonioślejszą rolę odgrywa on w spółkach kapitałowych, tj. spółce z o.o. i spółce akcyjnej.