Testament zmarłego – procedura otwarcia i ogłoszenia testamentu

Otwarcie i ogłoszenie testamentu zawsze poprzedza proces spadkowy. Testament można napisać ręcznie i przechowywać go w domu (lub u bliskiej osoby) albo też poświadczyć go notarialnie i wtedy przechowywany jest w kancelarii. Tak czy inaczej po śmierci spadkodawcy testament musi być otwarty i ogłoszony. Dzieje się to w sądzie lub u notariusza. W tym pierwszym przypadku osoba przechowująca testament musi jak najszybciej złożyć go w sądzie spadku. W przypadku notarialnego testamentu sprawa jest łatwiejsza i wszystko odbywa się w kancelarii.

Otwarcie testamentu w sądzie

Osoba przechowująca testament musi bez zbędnej zwłoki przedłożyć go do sądu spadku, czyli sądu właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania osoby zmarłej. Mówi o tym art. 646 Kodeksu postępowania cywilnego: „każda osoba, u której znajduje się testament, obowiązana jest złożyć go w sądzie spadku, gdy dowie się o śmierci spadkodawcy”. Należy o tym pamiętać, ponieważ przetrzymywanie tego dokumentu może sprowadzić na osobę grzywnę.

Sąd otwiera testament na wniosek osoby składającej ten dokument – lub nawet bez wniosku. Za czynność tę nie ponosi się opłaty. Warto jednak mieć na uwadze, że sąd nie ma obowiązku zawiadamiania osób zainteresowanych o dacie i miejscu otwarcia i ogłoszenia testamentu (choć jednak nieraz to robi). Sposobem na doinformowanie spadkobierców jest zawarcie we wniosku prośby o zawiadomienie tych osób.

Po otwarciu i ogłoszeniu testamentu sąd sporządza protokół z tych czynności. Wraz z samym testamentem protokół pozostaje w sądzie. Osoby zainteresowane, jeśli wykażą interes prawny, mogą uzyskać kopię testamentu – jednak nie oryginał. Oryginału testamentu nie wydaje się osobom zainteresowanym – a tym bardziej niezainteresowanym – ani w toku postępowania spadkowego, ani po jego zakończeniu (zgodnie z § 142 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. – Regulamin urzędowania sądów powszechnych).

Otwarcie i ogłoszenie testamentu przez notariusza

Wiele osób decyduje się na spisanie testamentu notarialnego. Taki dokument jest wtedy przechowywany w kancelarii i mamy pewność, że postanowienia dotyczące spadku zostaną zrealizowane z należytą starannością. Powaga instytucji notariusza często przekonuje nas, że warto za życia rozporządzić swoją wolą właśnie z pomocą tego urzędnika państwowego. Nie narażamy też naszych spadkobierców na ewentualne problemy z dostarczeniem testamentu do sądu przez osobę posiadającą go – co niestety często ma miejsce.

Gdy testament przechowuje notariusz, otwarcie i ogłoszenie go jest szybsze i łatwiejsze niż w przypadku procedury sądowej. Po śmierci testatora trzeba przynieść do kancelarii dowód śmierci tej osoby, czyli akt zgonu. Wówczas możemy ubiegać się o ogłoszenie testamentu.

Notariusz również nie ma obowiązku zawiadamiać spadkobierców o otwarciu i ogłoszeniu testamentu. Jeśli jednak zainteresowani dotrą na to wydarzenie, jest to ułatwienie dla dalszych czynności. Od początku bowiem wszyscy zainteresowani wiedzą, jaki jest skład spadku oraz co i czy otrzymali z woli zmarłego. W otwarciu i ogłoszeniu testamentu musi brać udział jednak osoba, która o to wnioskowała. Tego wymaga jawność otwarcia i ogłoszenia dokumentu, jaki niewątpliwie jest testament.

Jak widać, każda osoba rozważająca sporządzenie testamentu ma dwie drogi do wykonania go.

Bibliografia:

• Artykuł autorstwa Iryny Kowalczuk
• https://www.spadek.info/jak-napisac-testament-aby-malzonek-dostal-calosc-majatku,1400,p.html