TK: przepisy o obrońcy niekonstytucyjne

Wczoraj Trybunał Konstytucyjny orzekł o niekonstytucyjności przepisu przyznającego obrońcę w sprawach o wykroczenie dopiero na etapie sądowym, czyli po wniosku o ukaranie – poinformowała ,,Rzeczpospolita”. Zaskarżony przez RPO przepis brzmiał „obwinionemu przysługuje prawo do obrony, w tym do korzystania z pomocy jednego obrońcy, o czym należy go pouczyć”. „Gwarancyjny charakter prawa do obrony wymaga, by prawu temu nadać znaczenie realne i efektywne w ramach konkretnego postępowania, niezależnie od jego stadium” – powiedział w uzasadnieniu orzeczenia sędzia TK Stanisław Rymar. Jest to dość istotne orzeczenie dla wszystkich przykładowo nieprzyjmujących mandatu.

Argumentom RPO nie sposób odmówić racji. Rzecznik wskazała, że w sprawach o wykroczenia już na etapie czynności wyjaśniających są często podejmowane liczne działania wkraczające w sferę konstytucyjnych praw obywatela. Od osoby będącej podejrzaną o wykroczenie można na przykład pobierać już odciski palców oraz fotografować ją w celach rozpoznawczych. Już na tym etapie kształtuje się więc linia obrony.

Sędzia Rymar wskazał również we wczorajszym orzeczeniu, że „w świetle wartości leżących u podstaw prawa do obrony, w tym prawa do obrony przed niesłusznym oskarżeniem, należy uznać, że podejrzany, także w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, powinien mieć zapewnione prawo do obrony od momentu, gdy przeciwko niemu zostały zgromadzone odpowiednio poważne materiały uzasadniające wystąpienie z wnioskiem o ukaranie.

RPO zaskarżyła także inny przepis, mówiący o prawie do wglądu do dokumentów z postępowania wyjaśniającego. Do tej pory osoba podejrzana o popełnienie wykroczenia nie miała do tego prawa. Przepis ten również został uznany za niekonstytucyjny.