Tymczasowe aresztowanie – co trzeba na ten temat wiedzieć?

Tymczasowe aresztowanie w praktyce stosuje się w kilku przypadkach. Tak dzieje się wówczas, gdy istnieje uzasadnione ryzyko ucieczki czy ukrycia się podejrzanego. Często dotyczy to osób, które nie mają stałego miejsca pobytu w kraju. Tymczasowy areszt stosowany jest także, gdy jest obawa, że podejrzana osoba będzie nakłaniała do składania fałszywych zeznań lub będzie utrudniała postępowanie karne.

Tymczasowe aresztowanie stanowi jeden ze środków zapobiegawczych, które przewiduje polski kodeks postępowania karnego. Aby móc jakikolwiek środek zapobiegawczy zastosować w przypadku postępowania przygotowawczego, trzeba najpierw postawić zarzuty. Ponadto zebrane w toku postępowania dowody muszą wskazywać na duże prawdopodobieństwo dokonania przestępstwa.

Areszt tymczasowy może być zastosowany jedynie przez sąd. W przypadku postępowania przygotowawczego taki areszt stosowany jest na wniosek prokuratora do sądu. Policja takiego prawa nie ma. Tymczasowego aresztowania nie stosuje się wówczas, gdy wystarczający jest inny środek zapobiegawczy np. dozór policyjny.

Kiedy stosuje się tymczasowe aresztowanie?

Tymczasowe aresztowanie w praktyce stosuje się w kilku przypadkach. Tak dzieje się wówczas, gdy istnieje uzasadnione ryzyko ucieczki czy ukrycia się podejrzanego. Często dotyczy to osób, które nie mają stałego miejsca pobytu w kraju. Tymczasowy areszt stosowany jest także, gdy jest obawa, że podejrzana osoba będzie nakłaniała do składania fałszywych zeznań lub będzie utrudniała postępowanie karne.

Stosuje się go również w sytuacji, gdy podejrzanemu grozi surowa kara. Postępowanie dotyczy więc przestępstwa, za które grozi kara pozbawienia wolności. Górna granica musi przy tym wynosić minimum 8 lat. Dodatkowo tymczasowe aresztowanie jest stosowane wówczas, gdy oskarżona osoba popełniła kolejne przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu czy bezpieczeństwu powszechnemu.

Kiedy można uniknąć tymczasowego aresztowania?

Są jednak i sytuacje, w których nie stosuje się aresztowania tymczasowego. Tak dzieje się, gdy może ono spowodować niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia oskarżonego bądź oznaczać bardzo ciężkie skutki dla jego rodziny. Aresztu nie stosuje się także wówczas, gdy przewiduje się, że sąd orzeknie karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania bądź karę łagodniejszą. Tymczasowego aresztowania nie stosuje się, gdy kara za dane przestępstwo nie przekracza roku.

O zastosowaniu aresztu sąd informuje osobę najbliższą oskarżonemu. Taką informację otrzymuje także pracodawca oraz szkoła lub uczelnia, o ile dana osoba nadal się uczy.

Ile trwa tymczasowe aresztowanie?

W przypadku postępowania przygotowawczego tymczasowe aresztowanie nie może trwać dłużej niż trzy miesiące. Okres ten wydłużyć można do 12 miesięcy, o ile z uwagi na szczególne okoliczności w ciągu 3 miesięcy nie udało się zakończyć postępowania przygotowawczego. Łączny okres tymczasowego aresztowania do czasu wydania wyroku pierwszej instancji nie może być dłuższy niż 2 lata. Sąd apelacyjny może jednak przedłużyć zastosowanie aresztu.

W praktyce, gdy trzeba przedłużyć areszt po wydaniu pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji, przedłużenie za każdym razem nie może być dłuższe niż 6 miesięcy. Okres tymczasowego aresztu liczony jest przy tym od dnia zatrzymania.

Na zastosowanie lub przedłużenie aresztu tymczasowego można złożyć zażalenie. Sąd powinien je rozpatrzyć w ciągu 7 dni od chwili dostarczenia mu odpowiednich akt.