Wyrok zaoczny w procesie karnym

Wyrokowanie zaoczne jest dopuszczalne w procesie karnym jedynie w ramach postępowania uproszczonego. Kiedy zatem istnieje możliwość przeprowadzenia takiego postępowania?

Jedyną przesłanką jaka musi być w tej kwestii spełniona jest to, aby poprzedzające je postępowanie przygotowawcze przybrało formę dochodzenia.

Wyrok zaoczny jest dla sądu narzędziem fakultatywnym, a zatem przy spełnieniu określonych przesłanek (o których poniżej) sędzia MOŻE wydać w sprawie wyrok zaoczny.

Warunki jakie muszą być spełnione, aby pojawiła się możliwość wydania wyroku zaocznego

• Po pierwsze, niestawiennictwo oskarżonego i jego obrońcy (prawidłowo o rozprawie powiadomionych) – nie jest zatem wyrokiem zaocznym ten wydany pod nieobecność któregokolwiek z nich, gdy drugi stawił się na rozprawę. Przesłanka ta nie jest spełniona także w sytuacji gdy oskarżony usprawiedliwiając swoje niestawiennictwo zawnioskował o odroczenie rozprawy.
• Po drugie, istnieć musi możliwość odczytania wcześniej złożonych w sprawie wyjaśnień oskarżonego. W tym przypadku możliwe jest także tzw. rekwizycyjne przeprowadzenie dowodu.
  Treścią omawianego wyroku może być zarówno skazanie, uniewinnienie jak i warunkowe lub bezwarunkowe umorzenie postępowania. Jedyne ograniczenie co do treści wyraża art. 481 Kodeksu postępowania karnego, który wyraźnie zabrania orzekania wyrokiem zaocznym środka zabezpieczającego innego niż przepadek przedmiotów.

Zaskarżanie wyroku

Jak każdy wyrok wydany w postępowaniu karnym, również ten podlega zaskarżeniu. Sprzeciw od wyroku zaocznego może wnieść jednak TYLKO oskarżony, w terminie 7 dni doręczenia mu odpisu wyroku.

Wraz z wniesieniem sprzeciwu oskarżony obowiązany jest usprawiedliwić swoją nieobecność na rozprawie. Rezultatem pozytywnego rozpatrzenia sprzeciwu jest ponowne rozpoznanie sprawy.

Wraz z uwzględnieniem sprzeciwu nie traci jednak mocy obowiązującej wydany wcześniej wyrok zaoczny. Stanie się tak dopiero gdy na nowo wyznaczonej przez przewodniczącego rozprawie stawią się oskarżony lub jego obrońca.

W przypadku gdy sprzeciw nie zostanie uwzględniony, powstaje możliwość wniesienia apelacji. Zabezpieczeniem tej metody odwoławczej dla oskarżonego jest możliwość wniesienia wraz ze sprzeciwem wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku.

Krąg osób, które mogą skorzystać z apelacji jest szerszy niż w przypadku sprzeciwu. Apelację może złożyć zarówno oskarżony jak i występujący w postępowaniu oskarżyciel.