Zostało nam już tylko 20 dni na walkę o swoje prawa! Niekonstytucyjność zawieszenia emerytur
Dnia 13 listopada 2012 r. Trybunał Konstytucyjny w wyroku sygn. K 2/12 pochylił się nad wnioskiem grupy senatorów dotyczącego uzyskania prawa do świadczeń emerytalnych i stwierdził niekonstytucyjność art. 28 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art 103a ustawy o emeryturach i rantach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w zakresie w jakim znalazł on zastosowanie do emerytur przyznanych przed dniem wejścia w życie ustawy, tj. 1 października 2011 r. Przypominając, w art. 6 ustawy z 16 grudnia 2010 r. ustawodawca dodał do ustawy o emeryturach i rentach z FUS art. 103a, zgodnie z którym prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury.
Natomiast na mocy art. 28 rzeczonej ustawy, nowy art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS znalazł zastosowanie również do emerytur przyznanych przed jej wejściem w życie.
Grupa senatorów poddała w wątpliwość, czy Ustawodawca, rozciągając obowiązek rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą, jako warunek realizacji prawa do emerytury, na osoby które skutecznie nabyły i zrealizowały to prawo w okresie od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r., nie naruszył zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa poprzez działanie prawa wstecz.
W wyroku z dnia 13 listopada 2012r. Trybunał Konstytucyjny przychylił się do złożonego przez senatorów wniosku. 21 listopada 2012 r. wyrok ten został opublikowany w Dzienniku Ustaw. Data ta jest bardzo istotna dla osób, które otrzymały z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzję o zawieszeniu wypłaty świadczenia nabytego przed dniem 1 października 2011 r., zgodnie bowiem z treścią art 145a Kodeksu postępowania administracyjnego, jeżeli decyzja została wydana na podstawie przepisu, który został uznany za niezgodny z konstytucją, strona może w terminie 30 dni od opublikowania w Dzienniku Ustaw złożyć we właściwym oddziale ZUS wniosek o wznowienie postępowania.
ZUS powinien w takiej sytuacji wznowić postępowanie, a następnie umorzyć je, jako bezprzedmiotowe i rozpocząć wypłatę zaległych świadczeń wraz z odsetkami. W przypadku decyzji odmownej, strona może odwołać się do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Takie postępowanie sądowe jest co do zasady wolne od opłat.
Istnieje również drugi sposób dochodzenia roszczeń, z którego mogą skorzystać zarówno osoby, które spóźniły się ze złożeniem wniosku o wznowienie postępowania lub którym ZUS wydał decyzję odmowną oraz Ci, którzy już po zmianie przepisów zrezygnowali z pracy i odzyskali prawo do nieprzerwanej wypłaty emerytury. Chodzi o roszczenie wynikające z art. 417 w zw. Z art. 417¹ Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym za szkodę wyrządzoną przez akt normatywny, uznany za niezgodny z Konstytucją odpowiedzialność ponosi Skarb Państwa.
W takim przypadku poszkodowany musi wykazać przed sądem poniesioną szkodę oraz wykazać, iż szkoda ta została poniesiona na skutek wydania niekonstytucyjnego aktu normatywnego. Zgodnie z artykułem 4421 Kodeksu cywilnego zainteresowany ma na złożenie pozwu trzy lata od dnia publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw.
Na końcu warto zwrócić uwagę na bardzo ważną kwestię. Chodzi o odpowiednie oznaczenie adresatów pozwu lub wniosku o wznowienie postępowania. Wniosek o wznowienie postępowania, kierowany jest do oddziału ZUS, który wydał decyzję o zawieszeniu wypłaty emerytur. Roszczenia o odszkodowanie za szkodę poniesioną przez niekonstytucyjność aktu prawnego kieruje się przeciwko Skarbowi Państwa, a nie ZUS, który tylko realizował niekonstytucyjne przepisy. Należy więc sprecyzować tożsamość strony pozwanej jako: Skarb Państwa oraz określenie statio fisci tzn. podmiotu, który zastosował w stosunku do nas niekonstytucyjny przepis tj. w tym przypadku właściwy oddział ZUS, np. Skarb Państwa – Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Krakowie.
