Podstawa opodatkowania w podatku rolnym

Podstawą opodatkowania jest pewna wielkość, która służy do obliczenia wymierzanego podatku. W zależności od rodzaju podatku, podstawą opodatkowania może być na przykład: dochód pomniejszony o przysługujące odliczenia i pomniejszenia (PIT), przychód (ryczałt od przychodów ewidencjonowanych), albo obrót rozumiany jako kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę podatku należnego (VAT).

W przypadku podatku rolnego, podstawa opodatkowania jest wyrażona inaczej i to na tym zagadnieniu skupimy się w dzisiejszym tekście.

Co jest podstawą opodatkowania w podatku rolnym?

W celu właściwego określenia, co jest podstawą opodatkowania w podatku rolnym, należy wyjaśnić pojęcie „gospodarstwa rolnego”, w rozumieniu, jakie nadaje mu ustawa o podatku rolnym. W tym przypadku niech nie zmyli nas potoczne rozumienie gospodarstwa rolnego, jako pewnego zespołu budynków, maszyn, a nawet zwierząt do chowu. Określając termin „gospodarstwo rolne”, ustawa o podatku rolnym ma na myśli pewien obszar gruntów.

W tym przypadku najważniejsza jest powierzchnia tego gruntu i to właśnie stanowi element wyróżniający. Gospodarstwo rolne to taki grunt, którego powierzchnia przekracza 1 hektar albo 1 hektar przeliczeniowy.

Nie jest przy tym istotne kryterium własności, ponieważ wystarczy, aby taki grunt był w posiadaniu: osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej (również spółki, która nie posiada osobowości prawnej).

Jeśli dana osoba jest właścicielem lub chociażby posiadaczem gruntów o powierzchni ponad 1 hektara, to taki obszar jest właśnie gospodarstwem rolnym.

Liczba hektarów a liczba hektarów przeliczeniowych

Powyższe ustalenia są bardzo ważne dla określenia podstawy opodatkowania w podatku rolnym, ponieważ jest ona wyrażona inaczej dla gospodarstw rolnych, a inaczej dla pozostałych gruntów (nie-gospodarstw).

Zacznijmy od tych drugich. W przypadku gruntów, które nie są gospodarstwem rolnym w rozumieniu ustawy o podatku rolnym, podstawą opodatkowania jest po prostu liczba hektarów, jaka wynika z ewidencji gruntów i budynków. Taką ewidencję prowadzą starostowie oraz prezydenci miast na prawach powiatu.

Inaczej jest w przypadku gospodarstw rolnych. Tutaj podstawą opodatkowania jest liczba hektarów przeliczeniowych. Hektar przeliczeniowy to pewien umowny twór, za pomocą którego można oddać potencjalne możliwości produkcyjne danego gospodarstwa. Sami wiemy, że większe plony można osiągnąć na glebach żyznych niż na glebach wyjałowionych.

Wyższy dochód z uzyskanych plonów można osiągnąć w przypadku miejsca o dobrych warunkach zbytu niż w rejonach, w których trudno znaleźć nabywcę. Właśnie z tych powodów hektary przeliczeniowe ustanowiono podstawą opodatkowania dla gruntów będących gospodarstwami rolnymi.

Liczbę hektarów przeliczeniowych ustala się w oparciu o następujące dane: powierzchnia użytków rolnych, ich klasa i rodzaj (wszystkie z powyższych trzech informacji o gruncie podaje się na podstawie wspomnianej już ewidencji gruntów i budynków) oraz zaliczenie do okręgu podatkowego.

Jak obliczyć wartość podstawy opodatkowania?

W celu uzyskania konkretnej wartości podstawy opodatkowania, wyrażonej w hektarach przeliczeniowych, należy powierzchnię gospodarstwa rolnego pomnożyć przez przelicznik.

Jest on jasno przedstawiony w ustawie za pomocą tabeli i waha się od wartości 0,05 (są to najgorsze pod względem ekonomicznym tereny – łąki i pastwiska w czwartym okręgu podatkowym o klasie użytków VI, pamiętajmy jednak, że użytki rolne klasy V, VI i VIz są od podatku rolnego zwolnione), aż do 1,95 (najbardziej wartościowe pod względem potencjalnych plonów tereny – grunty orne pierwszej klasy w pierwszym okręgu podatkowym). Jeśli zatem znamy powierzchnię naszego gospodarstwa, a także rodzaj i klasę użytków i wiemy, do jakiego okręgu podatkowego wychodzimy i bez trudu możemy ilość hektarów pomnożyć przez przelicznik z ustawy, a liczba, jaka nam wyjdzie, to właśnie hektary przeliczeniowe.

Cztery okręgi podatkowe

Na koniec warto przybliżyć pojęcie okręgu podatkowego, jako najmniej intuicyjnego dla osoby posiadającej grunty. Wyróżniamy cztery okręgi podatkowe (I, II, III, IV), a zaliczenia do któregoś z nich dokonuje Minister Finansów, po porozumieniu z Ministrem Rolnictwa oraz po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Izb Rolniczych.

Co bardzo istotne, Minister Finansów dokonuje zaliczenia do okręgów podatkowych nie poszczególne gospodarstwa, ale działa w skali gmin, miast i dzielnic miast. Ustawa wskazuje, że zaliczenie gminy/miasta/dzielnicy miasta do danego okręgu podatkowego powinno być podyktowane warunkami ekonomicznymi i produkcyjno-klimatycznymi terenu.

Im potencjalnie lepsze warunki dla osiągania i sprzedaży plonów mają właściciele gruntów na danym terenie, tym do wyższego okręgu podatkowego będzie ten teren zaliczony. Ma to bezpośrednie przełożenie na wysokość przelicznika, który jest najwyższy dla pierwszego okręgu podatkowego, a najniższy – dla czwartego.