Postępowanie w sprawach o rozgraniczenie gruntów

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne rozgraniczenie nieruchomości służy ustaleniu przebiegu granic poprzez określenie położenia punktów i linii granicznych, utrwalenie tych punktów znakami graficznymi na gruncie, a także sporządzenie stosownych dokumentów. Rozgraniczenie obejmuje wszystkie lub niektóre granice nieruchomości z przyległymi do niej nieruchomościami. Kompetencje w zakresie dokonywania rozgraniczenia nieruchomości posiada wójt, burmistrz, prezydent miasta. Upoważniony przez organ wykonawczy gminy geodeta wykonuje czynności mające na celu ustalenie granic.

Znaczenie mają; znaki i ślady graniczne, mapy, dokumenty i punkty osnowy geodezyjnej. Geodeta dąży do zawarcia ugody wtedy i tylko wtedy gdy, spór dotyczy przebiegu linii granicznych.

W sytuacji, gdy nie doszło do zawarcia ugody przez właścicieli nieruchomości, a ustalenie granicy nastąpiło na podstawie zebranych dowodów lub zgodnego oświadczenia stron organ wykonawczy gminy wydaje decyzję o rozgraniczeniu nieruchomości. Wójt/burmistrz/prezydent miasta jest zobowiązany m.in. do sprawdzenia czy upoważniony geodeta w prawidłowy sposób wykonał czynności ustalenia granic nieruchomości.

Gdy nie dojdzie do zawarcia ugody, ani nie ma podstaw do wydania decyzji o rozgraniczeniu nieruchomości to wówczas geodeta powinien dokonać tymczasowego utrwalenia punktów granicznych zgodnie z ostatnim stanem spokojnego posiadania, dokumentami i wskazaniami stron, oznaczyć te punkty na szkicu granicznym, sporządzić swoją opinię i przekazać całość dokumentacji organowi wykonawczemu gminy.

W przypadkach wskazanych w ustawie rozgraniczenia dokonują sądy. Sąd orzeka o rozgraniczeniu nieruchomości opierając się na kryteriach z art.153 Kodeksu cywilnego. Pierwszym kryterium jest stan prawny. Gdy nie można jego ustalić to przebieg granic ustala się według ostatniego spokojnego stanu posiadania. Jeśli te kryteria okażą się zawodne i nie doszło do zawarcia ugody ustawa daje możliwość ustalenia granicy przy uwzględnieniu wszelkich okoliczności.

Jeden z właścicieli może otrzymać dopłatę pieniężną. Sąd przed którym toczy się sprawa o własność lub wydanie nieruchomości, gdy do rozstrzygania sprawy konieczne jest ustalenie przebiegu granic będzie właściwy do przeprowadzenia rozgraniczenia.

W świetle art.37 ust.1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne wykonywanie orzeczeń sądowych zawiera rozstrzygnięcie w przedmiocie rozgraniczenia nieruchomości następuje przy udziale geodety.