Prawne aspekty lokalizacji słupów linii energetycznych

W ostatnim czasie niezwykle popularny staje się temat prawnej regulacji następującego problemu: mamy działkę, a na niej usytuowany jest słup linii energetycznej.

Mimo, że nawet nie zamierzamy wybudować na niej domu, a działka ma przeznaczenie rolne, to i tak fakt ulokowania na niej słupa w oczywisty sposób przeszkadza.

Przez wiele lat znaczna część osób właściwie ignorowała ten problem. Teraz jednak coraz częściej na salach sądowych pojawiają się spory, w których powód domaga się stosownego odszkodowania wobec faktu, że na jego ziemi znajduje się taki słup. Przybliżmy nieco temat.

Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości

Problem tak zwanego „odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości” łączy się z kwestią służebności przesyłu, a więc wykorzystywania (w określonym zakresie) nieruchomości przez osobę lub firmę, która nie jest jej „prawowitym” właścicielem.

Służebność przesyłu cechuje się tym, że na obciążonej nieruchomości mogą znajdować się urządzenia przesyłowe, a więc na przykład rury lub linie energetyczne. Ze zwykłego doświadczenia życiowego wiemy, że sytuacja taka jest stara jak świat, a mimo to sama regulacja prawna co do służebności przesyłu w Polsce ma stosunkowo krótki rodowód.

Być może właśnie to jest przyczyną, że dopiero obecnie budzi się i kształtuje świadomość, że w sytuacji, kiedy taka służebność nie jest jeszcze ustanowiona, a odpowiedni słup lub linia znajduje się na działce, warto powalczyć o stosowną rekompensatę finansową.

Rekompensata finansowa

Domagając się rekompensaty finansowej, można starać się o nią z dwojakiego tytułu:

• jako odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości,
• jako wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu.

Pierwsze z nich, czyli odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest jak gdyby działaniem „wstecz”, ponieważ dotyczy wypłacenia pieniędzy za fakt, że od pewnego czasu wstecz słup znajdował się na naszej działce bez żadnego tytułu prawnego.

Wypada jeszcze określić ten „pewien czas”. Nie może być on dłuższy niż faktyczne znajdowanie się przykładowego słupa lub linii przesyłowej na działce. To znaczy, jeżeli słup stoi tam od sześciu lat, to nie możemy żądać odszkodowania za czas dłuższy niż sześć lat, co jest dosyć oczywiste (prędzej nikt na naszej działce niczego nie stawiał).

Przedawnienie

Mniej oczywisty jest fakt, że roszczenie o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega przedawnieniu. Termin przedawnienia w tym wypadku wynosi 10 lat. W praktyce skutkiem jest, że odszkodowania za słup na działce możemy żądać maksymalnie za dziesięć ostatnich lat. Należy o tym pamiętać, negocjując z przedsiębiorstwem przesyłowym wysokość stosownej rekompensaty.

Drugi składnik, czyli wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu jest już opłatą „do przodu”, uiszczaną w związku z tym, że pod względem prawnym nasza nieruchomość zostaje obciążona.

Każdy wolałby widzieć swoją działkę jako wolną od takich obciążeń, dlatego też służebność przesyłu, jako tworząca pewną niedogodność dla właściciela gruntu, idzie w parze z wynagrodzeniem za jej ustanowienie. Dzięki temu może być zachowana sprawiedliwość i równowaga interesów.

Musimy pamiętać, że linie przesyłowe istnieją przede wszystkim z tego względu, aby dostarczać podstawowego zaopatrzenia szerszej społeczności. W związku z tym, tam gdzie jest to możliwe i zasadne, służebność przesyłu powinna być ustanawiana.

Najważniejsze, aby zachować równowagę pomiędzy interesami społeczeństwa, właściciela nieruchomości i przedsiębiorstwa przesyłowego. Wiedza co do przysługujących właścicielowi tytułów prawnych do, jak to ogólnie nazwaliśmy, „rekompensaty finansowej”, na pewno ułatwi całą sprawę.