Sankcja kredytu darmowego a kredyt hipoteczny

Temat sankcji kredytu darmowego coraz częściej pojawia się w przestrzeni publicznej, zwłaszcza w kontekście sporów między konsumentami a instytucjami finansowymi. Choć mechanizm ten został wprowadzony z myślą o ochronie konsumenta przed nieuczciwymi praktykami kredytodawców, jego zakres zastosowania budzi liczne pytania. Jedno z nich dotyczy kwestii: sankcja kredytu darmowego a kredyt hipoteczny. O czym warto wiedzieć?

Czym jest sankcja kredytu darmowego?

Sankcja kredytu darmowego została uregulowana w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim. Polega ona na tym, że w przypadku niedochowania przez kredytodawcę obowiązków informacyjnych przewidzianych ustawą, konsument zyskuje prawo do spłaty wyłącznie kapitału kredytu, z pominięciem odsetek, prowizji oraz wszelkich kosztów pozaodsetkowych. W praktyce oznacza to, że kredyt staje się darmowy – konsument oddaje dokładnie tyle, ile pożyczył, bez żadnych dodatkowych obciążeń.

Mechanizm ten ma charakter sankcyjny i pełni funkcję odstraszającą, mobilizując instytucje finansowe do rzetelnego informowania klientów o warunkach umowy jeszcze przed jej zawarciem. Co ważne, uprawnienie to przysługuje wyłącznie konsumentowi, a więc osobie fizycznej zawierającej umowę niezwiązaną bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Kredyt konsumencki a kredyt hipoteczny – zasadnicze różnice

Kredyt hipoteczny, mimo że często kojarzony jest z wysokim poziomem ochrony konsumenckiej, nie zawsze wpisuje się w ramy ustawy o kredycie konsumenckim. Kluczową kwestią jest tu art. 3 ust. 1 ustawy, który co do zasady wyłącza spod jej zastosowania umowy o kredyt zabezpieczony hipoteką oraz umowy przeznaczone na nabycie lub zachowanie prawa własności do nieruchomości, nawet jeśli nie są zabezpieczone hipoteką. Zastosowanie SKD jest możliwe do umów o kredyt hipoteczny zawartych przed 22 lipca 2017 r. Przy spełnieniu pozostałych warunków skorzystania z sankcji kredytu darmowego.

Nie oznacza to jednak, że konsument zostaje całkowicie pozbawiony ochrony. W przypadku kredytów hipotecznych zawieranych przez konsumentów, ważną rolę w obronie praw kredytobiorców pełnią przepisy dotyczące eliminacji nieuczciwych warunków umownych tj. klauzul abuzywnych.

Praktyczne znaczenie dla konsumentów

Świadomość braku możliwości zastosowania sankcji kredytu darmowego w odniesieniu do niektórych kredytów hipotecznych ma istotne znaczenie przy planowaniu ewentualnych działań prawnych. Konsument powinien mieć świadomość, że inne środki ochrony – takie jak zarzut nieważności umowy z powodu klauzul abuzywnych, naruszeń zasad współżycia społecznego czy też brak należytego poinformowania o ryzykach – mogą okazać się w niektórych przypadkach bardziej skuteczne.

Warto także mieć na uwadze, że sankcja kredytu darmowego działa tylko w określonym terminie – wynoszącym rok od wykonania umowy przez obydwie strony. W przypadku kredytów hipotecznych, które nie są objęte zakresem ustawy, ten termin nie ma znaczenia – ponieważ roszczenie nie przysługuje. Dlatego tak istotne jest zrozumienie, kiedy i w jakim zakresie można z tej instytucji w ogóle skorzystać.

Podsumowanie

Sankcja kredytu darmowego jest potężnym narzędziem w rękach konsumenta, ale jej zastosowanie jest wyraźnie ograniczone ustawowo. Warto skonsultować się z kancelarią prawną, aby mieć pewność, czy możemy skorzystać z takiego rozwiązania.