Układ w postępowaniu upadłościowym
Kwestia orzeczenia upadłości dłużnika została omówiona w ustawie prawo upadłościowe i naprawcze. Ustawa wyróżnia dwa rodzaje upadłości – likwidacyjną oraz z możliwością zawarcia układu. Obie różnią się przede wszystkim tym, iż ta druga pozwala na kontynuowanie prowadzenia działalności, mimo powstania stanu niewypłacalności. Ustawodawca chroni jednak wierzycieli poprzez możliwość uchylenia układu w razie spełnienia określonych przesłanek.
Przesłanką ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu wobec niewypłacalnego dłużnika jest uprawdopodobnienie, że w drodze układu wierzyciele zostaną zaspokojeni w wyższym stopniu, niż zostaliby zaspokojeni po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku dłużnika.
Jednakże już art. 14 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze (dalej: PUiN) ogranicza tę możliwość, gdy z uwagi na dotychczasowe zachowanie się dłużnika nie ma pewności, że układ będzie wykonany, chyba że propozycje układowe przewidują układ likwidacyjny. Również w razie gdy brak jest podstaw do ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, ogłasza się upadłość obejmującą likwidację majątku dłużnika.
Czym jest układ?
W praktyce układ jest wyrażeniem zgody przez wierzycieli na ulg w spłacie zobowiązań. Mogą one polegać na odroczeniu ich terminu czy rozłożeniu na raty. Jego celem jest przywrócenie płynności finansowej dłużnego podmiotu, czyli wyprowadzenie go ze stanu niewypłacalności.
W doktrynie postuluje się, iż do powstania układu konieczne są oświadczenie woli upadłego zawarte w zgłoszonych propozycjach układowych, oświadczenie woli złożone w sformalizowanej formie (głosowanie) na zgromadzeniu przez odpowiednią liczbę wierzycieli oraz orzeczenie sądu zatwierdzające układ.
Oświadczenia woli upadłego i wierzycieli mają charakter cywilnoprawny, orzeczenie sądu natomiast reprezentuje element publicznoprawny układu. Taką tezę wysunął S. Gurgul (S. Gurgul, Układ w postępowaniu upadłościowym a zmiany podmiotowe zobowiązania, Monitor Prawniczy, 18/2008 ).
Gwarancja ochrony wierzyciela
Art. 302 PUiN daje możliwość wierzycielom uchylenia układu. Sąd na wniosek wierzyciela lub upadłego albo osoby, która z mocy układu uprawniona jest do wykonania lub nadzorowania wykonania układu, uchyla układ, jeżeli upadły nie wykonuje postanowień układu (m.in. gdy mimo układu nie zaspokaja wierzycieli w terminie) albo jest oczywiste, że układ nie będzie wykonany.
Sąd uchyla układ postanowieniem, na które służy zażalenie. Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje jednak wykonalności postanowienia co do uchylenia układu. Postanowienie ujawnianie jest w KRS. Co ważne nie wolno uchylić układu z innej przyczyny, aniżeli wskazanej w w/w artykule.
