umowa o pracę

Umowy zawierane na odległość

W 1962 r. prezydent USA J. Kennedy powiedział, że „wszyscy jesteśmy konsumentami”. Miał wówczas na myśli to, że konsumenci potrzebują własnej reprezentacji, ochrony i odpowiedniej informacji o produkcie. Konsument ma deficyt informacyjny, dlatego powinien być lepiej chroniony. Wspomniany deficyt sprawia, że ma on o wiele słabszą pozycję na rynku i nie może racjonalnie funkcjonować w obrocie prawnym.

Omawiany rodzaj umów stanowi część prawa konsumenckiego, czyli konieczną przesłanką jest to, aby jedną stroną umowy był przedsiębiorcą, a drugą konsument. Na samym początku należy zatem wyjaśnić, kim konsument jest.

Pojęcie konsumenta

Według k.c. jest to osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Środowiska prawne sprowadzają tę definicję do nabywcy towaru przeznaczonego na własny użytek. Takie brzmienie wynika również z Konstytucji RP. Konsument to także rola, w której osoba fizyczna może wystąpić, np. w wypadku, kiedy sędzia robi zakupy, staje się konsumentem, mimo doskonałej znajomości prawa i zawodu, jaki wykonuje.

Na bazie prawa UE wyróżnia się katalog pięciu podstawowych praw konsumenckich:

  1. Wszelkie usługi, towary na rynku, nie mogą stwarzać zagrożenia, więc za ewentualny produkt niebezpieczny odpowiedzialność jest zaostrzona (odpowiedzialność za skutek, na zasadzie ryzyka).
  2. Prawo do ochrony interesów ekonomicznych, też ochrona przed nieuczciwą reklamą.
  3. Prawo do informacji i edukacji.
  4. Prawo do efektywnego dochodzenia roszczeń.
  5. Prawo do zrzeszania się i reprezentacji.

W Polsce podstawą regulacją w tej kwestii jest ustawa z 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny.

Umowy zawierane na odległość są to szczególne umowy, zawierane między przedsiębiorcą i konsumentem, lecz bez jednoczesnej obecności obu stron.

Nie porozumiewają się oni „twarzą w twarz”, a posługują się środkami technicznymi, przekazującymi informacje, np.: telefonem, pocztą elektroniczną, telefaksem. Ważne jest to, że konsument MUSI wyrazić zgodę na propozycję zawarcia umowy z użyciem środka porozumiewania się na odległość (czyli de facto na: złożenie oferty, zaproszenie do składania ofert lub składania zamówień czy zaproszenie do podjęcia rokowań). Jednak brak uprzedniej zgody nie czyni zawartej umowy nieważną. Można wówczas dochodzić odszkodowania na podstawie konstrukcji tzw. culpa in contrahendo. Można także powołać się na wadę oświadczenia woli (błąd) i uwolnić się od skutków prawnych umowy.

Ponadto, konsument musi zostać poinformowany, najpóźniej w chwili złożenia propozycji zawarcia umowy, o elementach identyfikujących danego przedsiębiorcę, o przedmiocie umowy oraz o prawach i obowiązkach stron. Ustawa zakazuje nakładania na konsumenta obowiązku zapłaty ceny lub wynagrodzenia przed otrzymaniem świadczenia. Umowa powinna także określać miejsce i sposób składania reklamacji, niepowodujący nadmiernych trudności lub kosztów po stronie konsumentów.

Konsumentowi, który zawiera umowę na odległość, przysługuje zatem więcej praw niż temu, kto podpisuje umowę w siedzibie firmy. Jednym z nich jest również możliwość odstąpienia od umowy w przeciągu 10 dni, bez podania przyczyny (gdyby umowa została zawarta w lokalu przedsiębiorstwa takie uprawnienie przysługiwałoby wyłącznie, gdy strony dopuściłyby wyraźnie taką możliwość w umowie). Co ważne, jest to prawo zagwarantowane ustawowo, przedsiębiorca nie może tego prawa zmienić lub wyłączyć. Konsument nie musi podawać przyczyny swojej decyzji, a także zakazane jest tworzenie tzw. odstępnego, czyli odpłatnego prawa odstąpienia. Co więcej, termin 10-cio dniowy ulega przedłużeniu do 3 miesięcy, kiedy przedsiębiorca nie potwierdzi złożonej przez siebie propozycji zawarcia umowy. Chodzi tu o potwierdzenie na piśmie, przysługującego konsumentowi prawa do odstąpienia od umowy oraz innych warunków, najpóźniej w momencie rozpoczęcia spełniania świadczenia.

Prawo odstąpienia od umowy zawartej na odległość nie przysługuje jednak konsumentowi w przypadku zawarcia umowy:

  1. świadczenia usług rozpoczętego, za zgodą konsumenta, przed upływem terminu 10 dni od zawarcia umowy,
  2. dotyczących nagrań audialnych i wizualnych oraz zapisanych na nośnikach programów komputerowych po usunięciu przez konsumenta ich oryginalnego opakowania,
  3. umów dotyczących świadczeń, za które cena lub wynagrodzenie zależy wyłącznie od ruchu cen na rynku finansowym,
  4. świadczeń o właściwościach określonych przez konsumenta w złożonym przez niego zamówieniu lub ściśle związanych z jego osobą,
  5. świadczeń, które z uwagi na ich charakter nie mogą zostać zwrócone lub których przedmiot ulega szybkiemu zepsuciu,
  6. dostarczania prasy,
  7. usług w zakresie gier i zakładów wzajemnych.

Strony mogą jednak umówić się inaczej i przyznać prawo odstąpienia od umowy w wyżej wymienionych sytuacjach.

Przedsiębiorca ma także możliwość odstąpienia od umowy – na zasadach ogólnych. Gdy zwróci on konsumentowi otrzymaną sumę pieniężną, nie odpowiada z tytułu niewykonania zobowiązania (kontrahent nie może domagać się odszkodowania). Jeśli jednak przedsiębiorca nie może wykonać świadczenia z powodu niemożliwości przejściowej, odpowiada również na zasadach ogólnych i ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą ex contractu (z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania).

Nie wszystkie umowy konsumenckie zawierane na odległość są objęte reżimem ochronnym. Art. 16 omawianej ustawy wymienia wyłączenia, gdzie w ogóle nie stosuje się przepisów o umowach zawieranych na odległość.

Są to kontrakty:

  1. z wykorzystaniem automatów sprzedających,
  2. z wykorzystaniem innych automatów umieszczonych w miejscach prowadzenia handlu,
  3. rent,
  4. zawartych z operatorami telekomunikacji przy wykorzystaniu publicznych automatów telefonicznych,
  5. dotyczących nieruchomości, z wyjątkiem najmu,
  6. sprzedaży z licytacji.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *