Zmiany w prawach konsumenta. Czy łatwiej odzyskamy pieniądze?
Już 25 grudnia 2014 r. wejdą w życie przepisy nowej ustawy o prawach konsumenta. Warto zapoznać się z jej regulacjami już teraz, w szczególności dlatego, że przewiduje ona dalsze uprzywilejowanie pozycji konsumenta w obrocie, a także dokonuje korzystnych zmian w zakresie odpowiedzialności sprzedawcy za wady rzeczy sprzedanej.
Budząca najwięcej kontrowersji zwłaszcza wśród przedsiębiorców zmiana odpowiedzialności sprzedawcy za wady rzeczy sprzedanej, podyktowana jest, jak uzasadnia ustawodawca, koniecznością ułatwienia konsumentom korzystania z przysługujących im praw. Nowe regulacje mają na celu zrównanie pozycji osób, które dokonują zakupu na swój osobisty użytek nie związany z prowadzeniem działalności zawodowej bądź gospodarczej ze statusem profesjonalistów, gdzie po obydwóch stronach transakcji występują przedsiębiorcy. Ustawodawca chce uchronić konsumentów przed wymuszaniem przez sprzedawców wielokrotnych napraw, nawet jeżeli te naprawy nie są w stanie doprowadzić do usunięcia wady, a nade wszystko uwolnić konsumentów od zakleszczenia w konkretnej umowie mimo braku możliwości korzystania z rzeczy zgodnie z przeznaczeniem.
Kogo zmiana dotyczy?
Nowe regulacje dotyczą kupujących będących konsumentami. Definicji konsumenta nie należy jednak poszukiwać w mającej wejść w życie ustawie ale w przepisach prawa cywilnego zgodnie z którymi konsumentem jest osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnych niezwiązanych bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Na tle tej definicji należy w praktyce stwierdzić, że zmiany dotkną każdego z nas.
Za konsumentów zostaniemy uznani jeżeli tylko dokonujemy zakupu rzeczy od przedsiębiorcy( np. w sklepie spożywczym, odzieżowym ale także internetowym) na własny, osobisty użytek bez związku i to wyłącznie bezpośredniego z prowadzoną przez nas działalnością gospodarcza( czyli np. wówczas gdy kupowalibyśmy maszyny do szycia wykorzystywane do produkcji w zakładzie krawieckim który prowadzimy) lub zawodową ( np. w przypadku prawnika byłby to zakup komputerów potrzebnych do pracy w kancelarii).
Na czym polegają zmiany? Czego może domagać się konsument?
Po wejściu w życie ustawy, gdy okaże się, że kupiona rzecz ma wady, konsument będzie miał możliwość, żądać naprawy bądź wymiany rzeczy na podstawie art. 561 kodeksu cywilnego, bądź też obniżyć cenę lub od umowy odstąpić na podstawie art. 560 kodeksu cywilnego. Zmianie ulegnie zatem podstawa prawna naszych żądań, ponieważ konsument nie będzie już powoływał się na przepisy odrębnych ustaw, ale wskazane przepisy kodeksu cywilnego mieszczące się w dziale rękojmi za wady.
Najistotniejszy jest jednak fakt, iż to wyłącznie sam kupujący będzie mógł wybrać z jakim żądaniem chce wystąpić. Nie jest zatem zmuszony najpierw ubiegać o wymianę lub naprawę towaru a dopiero następnie domagać się odstąpienia od umowy bądź obniżenia ceny. Obecnie zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 lipca 2002r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej, kupujący będący konsumentem może realizować swoje uprawnienia tylko w ściśle określonej kolejności wynikającej z ustawy tj. najpierw może żądać tylko naprawy lub wymiany rzeczy, a dopiero w dalszej kolejności może domagać się obniżenia ceny lub odstąpić od umowy.
Wybór ten nie jest jednak, jakby się wydawało, wyborem o charakterze bezwzględnym – w przypadku żądania naprawy i wymiany rzeczy sprzedawca będzie mógł odmówić spełnienia żądania kupującego, jeżeli doprowadzenie do zgodności z umową rzeczy wadliwej w sposób wybrany przez kupującego będzie niemożliwe( np. sprzedawca nie prowadzi już sprzedaży zakupionego produktu) lub wymagać będzie nadmiernych kosztów (np. naprawa znacznie przekracza koszt wymiany towaru na nowy).
Jeżeli zaś kupujący zdecyduje się na odstąpienie od umowy lub obniżenie ceny sprzedawca będzie mógł ten wybór zablokować wymieniając rzecz wadliwą na wolna od wad albo wadę usuwając (czyli dokonując naprawy) jednak tylko wtedy, gdy zrobi to niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego.
Możliwość taka nie będzie jednak przysługiwać sprzedawcy jeżeli rzecz była już przez niego wymieniana lub naprawiana. Nowe regulacje dopuszczają zatem jednokrotne zablokowanie wyboru kupującego polegającego na odstąpieniu od zawartej umowy(bądź obniżeniu ceny), poprzez naprawę lub wymianę rzeczy na wolną od wad(„reguła jednokrotności wymiany lub naprawy).
Reasumując, pomimo wątpliwości co do potrzeby wprowadzania nowych regulacji i kontrowersji jakie narastają wokół tematu zmiany odpowiedzialności sprzedawcy za rzeczy sprzedane należy z punktu widzenia konsumenta pozytywnie ocenić wchodzące w życie zmiany. Klient wreszcie bez konieczności korzystania z określonej przewidzianej przepisami ustawy kolejności może domagać się doprowadzenia towaru do jego zgodności z umową, już od początku wybierając odstąpienie od umowy czy też obniżenie ceny produktu. Nawet w sytuacji, w której sprzedawca zdecyduje się na natychmiastową wymianę lub naprawę produktu, tym samym ograniczając możliwość odstąpienia od umowy, to nie może tego robić w nieskończoność- konsument nie zostanie uwięziony w umowie, w ramach której pozbawiony będzie korzystania z zakupionej rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem.
