
Zmiany w procedurze przesłuchiwania dzieci
Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiada zmiany w procedurze przesłuchiwania dzieci. Mają polegać one m. in. na rezygnacji z wielokrotnego przesłuchiwania w salach sądowych dzieci w roli świadków lub pokrzywdzonych.
Ponadto MS zapowiada przeniesienie przesłuchań w miejsca przyjazne dzieciom, np. do specjalnie przystosowanych pokoi. Obecnie w postępowaniu karnym dzieci przesłuchiwane są w dwóch trybach – „szczególnym” i „zwykłym”.
Tryb szczególny i zwykły w przesłuchiwaniu dzieci
Tryb „szczególny„, określony w art. 185a i 185b k.p.k. obejmuje osoby poniżej 15 lat, pokrzywdzone przestępstwami przeciwko wolności seksualnej i obyczajności lub przestępstwami przeciwko rodzinie i opiece. Ten tryb przesłuchania zapewnia przede wszystkim jednorazowość przesłuchania, w którym uczestniczyć musi biegły psycholog, musi być rejestrowane, a udział w nim mogą brać: prokurator, obrońca, pełnomocnik pokrzywdzonego, przedstawiciel ustawowy albo osoba, pod której pieczą pozostaje.
Przesłuchaniom w trybie „zwykłym” (określonym w art. 177 k.p.k.) podlegają pozostali małoletni (także poniżej 15 roku życia).
Zdaniem RPD w sprawach, w których dzieci są przesłuchiwane w trybie „zwykłym”, zdarza się, że zmuszone są do wielokrotnego składania zeznań. W związku z tym pod koniec zeszłego roku Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak zwrócił się do resortu sprawiedliwości z prośbą o zwiększenie ochrony przesłuchiwanych dzieci.
Wiceminister Sprawiedliwości Piotr Kluz zapewnia, że po wprowadzeniu zmian do procedury przesłuchiwania dzieci, przesłuchiwanym dzieciom zostaną zapewnione różne poziomy ochrony, uzależnione od ich wieku oraz tego, czy posiadają w postępowaniu karnym status pokrzywdzonego. W stosunku do pokrzywdzonych, którzy nie ukończyli 15 lat, zasada jednorazowego przesłuchania w szczególnych warunkach ulegnie rozszerzeniu o wszystkie przestępstwa popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej.
Gdy świadkiem w danej sprawie jest małoletni poniżej 15 roku życia, wówczas stosowany będzie szczególny tryb przesłuchiwania, jeśli zaznania tej osoby mają istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Pokrzywdzeni, którzy ukończyli 15 lat, objęci będą procedurą jednorazowego przesłuchania, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że przesłuchanie w innych warunkach mogłoby wywrzeć negatywny wpływ na ich stan psychiczny.
Wobec świadków powyżej 15 lat, w sprawach m.in. o przestępstwa seksualne i przemoc w rodzinie, przewidziano „względnie obligatoryjne przesłuchanie przy użyciu urządzeń technicznych, umożliwiających przeprowadzenie go na odległość, bez konieczności bezpośredniego kontaktu z oskarżonym„.