2013 – rok zmian w zakresie urlopu macierzyńskiego
W prawie pracy rok 2013 przyniesie szereg zmian w zakresie urlopu macierzyńskiego, spełniając zapowiadany postulat ułatwienia powrotu do pracy i realizacji polityki prorodzinnej, chroniącej interesy młodej matki. Ustawodawca chce zapobiec częstym praktykom, które uniemożliwiają pracownicom powrót to pracy. Zmiany legislacyjne są spowodowane w szczególności przyjęciem przez rząd w dniu 8 listopada 2012 roku szeregu ustaw, które w swoim założeniu harmonizują problem opieki nad dzieckiem i świadczenia pracy. Po pierwsze, postuluje się przedłużenie urlopów od dnia 1 września 2013 roku dla osób, które w chwili wejścia w życie ustawy, będą uprawnione do wykorzystania urlopu macierzyńskiego.
Po drugie – zmieni się sam wymiar urlopu macierzyńskiego i zostanie on wydłużony do 20 tygodni podstawowych i 6 tygodni dodatkowych przy urodzeniu jednego dziecka, za które pracownica dostanie 100% wynagrodzenia.
Należy podkreślić, że dodatkowy urlop macierzyński nie jest obowiązkowy, więc matka musi złożyć stosowny wniosek o jego uzyskanie i od 2013 roku, w sytuacji jednego dziecka wynosi on:
- od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2011 r. – do 2 tygodni,
- od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. – do 4 tygodni,
- od 1 stycznia 2014 r. – do 6 tygodni.
A w przypadku ciąży mnogiej:
- od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2011 r. – do 3 tygodni,
- od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. – do 6 tygodni,
- od 1 stycznia 2014 r. – do 8 tygodni.
Obecnie urlop macierzyński jest także pełnopłatny, lecz jego czas trwania wynosi do 20 tygodni podstawowych i 4 tygodni dodatkowych w przypadku urodzenia jednego dziecka.
Po trzecie, wydłużenie takiego urlopu będzie możliwe na dalsze 26 tygodni, które będą płatne w kwocie 80% wynagrodzenia. Aby być uprawnionym do otrzymania takiego urlopu, należy złożyć wniosek przynajmniej na 14 dni przed planowaną datą porodu.
Po czwarte – wyrazem owej harmonizacji będzie możliwość stopniowego powrotu do pracy: od 20 tygodnia urlopu będzie można pobierać jednocześnie zasiłek macierzyński i świadczyć pracę (otrzymując odpowiednie wynagrodzenie), ale tylko w wymiarze do połowy etatu. Jest to nowość w systemie prawa pracy.
Po piąte – już po 14 tygodniach matka będzie mogła zrzec się urlopu na rzecz ojca. Obecnie przepis stanowi, że po wykorzystaniu przez pracownicę po porodzie urlopu macierzyńskiego w wymiarze 8 tygodni, pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko przysługuje prawo do części urlopu macierzyńskiego odpowiadającej okresowi, w którym pracownica uprawniona do urlopu wymaga opieki szpitalnej ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem.
Nie zmieni się nic w kwestii niezależności długości tego urlopu od wymiaru świadczonej pracy czy umowy o pracę – można to uznać za wykonywanie postulatu równości wobec prawa.
