Jakie obowiązki ma właściciel zwierzęcia?

Ustawa o ochronie zwierząt z dnia 21 sierpnia 1997 r. kształtuje różne rodzaje obowiązków właściciela.

Klasyfikacja jest oparta przede wszystkim o kryterium środowiska i przeznaczenia zwierzęcia.

ZWIERZĘTA DOMOWE

Zwierzęta domowe to takie, które towarzyszą człowiekowi w jego życiu codziennym, znajdujące się w jego prywatnym otoczeniu, nieraz odgrywające rolę członka rodziny.

Ustawa nakłada na właścicieli zwierząt domowych obowiązki, którymi jest zapewnienie pomieszczenia chroniącego przed zimnem, upałami i opadami atmosferycznymi, z dostępem do światła dziennego, umożliwiającego swobodną zmianę pozycji ciała, odpowiednią karmę i stały dostęp do wody.

Ponadto jeżeli chodzi o psy, uwięź, na której jest trzymane zwierzę, nie może powodować u nich urazów ani cierpień oraz musi mu zapewnić możliwość niezbędnego ruchu. Należy także pamiętać o obowiązku uprzątnięcia odchodów swojego zwierzęcia z miejsc publicznych.

Dla bezpieczeństwa istotne jest to, że utrzymywanie psa rasy uznawanej za agresywną wymaga zezwolenia właściwego organu gminy. Jeżeli mamy wątpliwości co do nerwowych zachowań psa naszego sąsiada, zawsze możemy zapytać o zezwolenie. Wykaz ras psów oraz warunki wydawania zezwoleń określi, w drodze rozporządzenia, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji.

ZWIERZĘTA GOSPODARSKIE

Do czasu wydania tej ustawy status prawny zwierząt gospodarskich nie był regulowany. Ich byt był całkowicie zależny od woli właściciela, który mógł pozbyć się zwierzęcia w dowolny sposób.

Obecnie ustawa obliguje właściciela do zapewnienia opieki nad zwierzęciem i minimalnych standardów:

1. Warunki chowu i hodowli zwierząt nie mogą powodować urazów i uszkodzeń ciała lub innych cierpień,
2. Zabrania się podawania zwierzętom w karmie hormonów wzrostu,
3. Sposób i warunki używania zwierząt do pracy nie mogą stwarzać nieuzasadnionego zagrożenia dla ich życia i zdrowia ani zadawać im cierpienia,
4. Zabrania się między innymi: przeciążania zwierząt, używania do pracy zwierząt chorych lub niedożywionych, używania do popędzania zwierząt przedmiotów lub narzędzi, które mogą spowodować okaleczenie zwierzęcia,
5. Osoba wykorzystująca zwierzęta do pracy ma obowiązek zapewnić im, w ciągu każdej doby, wypoczynek dla regeneracji sił, właściwy dla danego gatunku.

ZWIERZĘTA WYKORZYSTYWANE DO CELÓW ROZRYWKOWYCH, WIDOWISKOWYCH, FILMOWYCH, SPORTOWYCH I SPECJALNYCH

Zwierzęta wykorzystywane do celów specjalnych to takie zwierzęta, których profesjonalna tresura oraz używanie odbywa się na podstawie odrębnych przepisów, regulujących szczegółowe zasady działania jednostek:

1. Polskich Sił Zbrojnych,
2. Policji,
3. Straży Granicznej,
4. innych formacji podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji, służb kontroli celnej, ratownictwa oraz
5. regulujących zasady szkolenia i wykorzystania psów – przewodników osób ociemniałych.

Regulacja związana z ochroną prawną zwierząt wykorzystywanych do wyżej wskazanych celów jest najobszerniejsza ze względu na fakt, że są one narażone na wiele odmiennych zagrożeń wynikających z charakteru środowiska i zadań, jakie wykonują.

Dla przykładu, środowisko show biznesu, świata rozrywki często przecież nakierowane na sprzedaż drastycznych emocji, mogłoby całkowicie zlekceważyć los zwierząt. Normy ustawowe mogą zmniejszać nagminność takich sytuacji i stanowić skuteczną podstawę ochrony ich praw.

Podstawowy przepis stanowi, że warunki występów, treningów i tresury oraz metody postępowania ze zwierzętami wykorzystywanymi do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych nie mogą zagrażać ich życiu i zdrowiu ani powodować cierpienia.

Zabrania się stosowania wobec zwierząt farmakologicznych i mechanicznych metod i środków dopingujących. Ta norma chroni każde tresowane zwierzę, jednakże najczęściej odnosi się do zwierząt sportowych, w szczególności koni wyścigowych Ponadto zwierzęta te powinny mieć zapewniony właściwy wypoczynek.

Zabrania się w szczególności wykorzystywania tych zwierząt bezpośrednio po transporcie, bez regeneracji wypoczynkowo-ruchowej. W polskim prawie zakazane jest wykorzystywanie zwierząt w widowiskach i sportach noszących znamiona okrucieństwa, w szczególności zabrania się organizowania walk z udziałem byków, psów, kogutów.

Jest to tylko przykładowe wliczenie, bowiem zabronione jest organizowanie walk z udziałem jakiegokolwiek zwierzęcia. Ustawa w sposób istotny ogranicza prowadzenie tresury. Tresura zwierząt dla celów widowiskowo-rozrywkowych i obronnych może być prowadzona tylko przez osobę posiadającą odpowiednie kwalifikacje zawodowe, w sposób nie powodujący cierpienia zwierzęcia. Ustawa stanowi także, że nie wolno prowadzić tresury zwierząt wyłącznie w celu zwiększenia ich agresywności.

Zabrania się zmuszania zwierząt do wykonywania czynności, które powodują ból lub są sprzeczne z ich naturą (w przepisie tym chodzi przede wszystkim o wykorzystywanie zwierząt w pornografii). Zabrania się propagowania lub upowszechniania drastycznych scen zabijania, zadawania cierpienia lub innej przemocy, ze strony człowieka, której ofiarami są zwierzęta, chyba że sceny te mają na celu napiętnowanie okrutnego zachowania wobec zwierząt.

Zwierzęta wykorzystywane do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych mogą być przetrzymywane, hodowane i prezentowane jedynie w stadninach, cyrkach lub bazach cyrkowych oraz w miejscach przeznaczonych dla zwierząt wykorzystywanych do celów specjalnych, pod nadzorem państwowej służby weterynaryjnej.

ZWIERZĘTA W OGRODACH ZOOLOGICZNYCH

W ogrodach zoologicznych utrzymuje się tylko zwierzęta urodzone i wychowane w niewoli, a inne zwierzęta jedynie wtedy, gdy wymaga tego dobro osobnika, populacji lub gatunku oraz cele dydaktyczne.

Do ogrodów zoologicznych sprowadza się tylko te zwierzęta, którym ogród zoologiczny może zapewnić warunki egzystencji stosowne do potrzeb danego gatunku.

Ustawa w tym rozdziale zabrania utrzymywania i hodowli poza ogrodami zoologicznymi i właściwymi placówkami naukowymi oraz cyrkami zwierząt drapieżnych i jadowitych groźnych dla życia ludzi bądź zwierząt.

ZWIERZĘTA WOLNO ŻYJĄCE (DZIKIE)

Zwierzęta wolno żyjące stanowią dobro ogólnonarodowe i powinny mieć zapewnione warunki rozwoju i swobodnego bytu (z wyjątkiem zwierząt, które stanowią zagrożenie dla życia, zdrowia oraz gospodarki człowieka – te mogą być zwalczane.

Wojewoda, po zasięgnięciu opinii Państwowej Rady Ochrony Przyrody, Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami w Polsce oraz Polskiego Związku Łowieckiego, określi, w drodze rozporządzenia, warunki, czas i sposoby zwalczania zwierząt).
Ustawa zabrania wchodzenia w posiadanie zwierząt wolno żyjących (dzikich) w celu:

• preparowania zwłok zwierzęcych,
• tworzenia kolekcji – bez zezwolenia wojewody.