Zwrot kosztów pogrzebu z rachunku bankowego zmarłego

Moment śmierci stanowi szok dla najbliższych zmarłego. Reakcje psychiczne osób pogrążonych w żałobie są niejednokrotnie trudne do przewidzenia. W tych chwilach często ogrom obowiązków związanych z pogrzebem przejmują dalsi krewni, czasem sąsiedzi, ludzie postronni, którzy z dobrego serca chcą pomóc w tak trudnym momencie życiowym dla drugiego człowieka. Z jednej strony zachęcając do takich działań, a z drugiej strony zabezpieczając interesy osób, które niosą pomoc w przygotowaniu pogrzebu, w art. 55 prawa bankowego zostało ustanowiona możliwość dochodzenia bezpośrednio od banku zwrotu kosztów pogrzebu z rachunku bankowego zmarłego.

Z powyższym roszczeniem może wystąpić każdy, kto poniósł koszty urządzenia pogrzebu posiadaczowi rachunku. Kwota wypłacona w ramach jego realizacji nie wchodzi do spadku po zmarłym. Zwrot kosztów urządzenia pogrzebu ma również pierwszeństwo przed dyspozycjami posiadacza rachunku na wypadek śmierci w przypadku wyczerpania funduszy na rachunku dla pokrycia obu tych płatności.

Warto również podkreślić, iż bank nie ma prawa wypłacić kwoty większej niż znajdująca się na rachunku zmarłego, chociażby był to rachunek z możliwością korzystania z kredytu odnawialnego, gdyż nie można tą drogą obciążać spadkobierców posiadacza rachunku. W takiej sytuacji istnieje możliwość dochodzenia zwrotu kosztów pogrzebu na podstawie przepisów kodeksu cywilnego, jednakże jak łatwo zauważyć, roszczenie o zwrot kosztów pogrzebu z rachunku bankowego zmarłego jest pewniejsze i prostsze w realizacji.

Co ważne, rzeczone roszczenie może być dochodzone jedynie z rachunku osobistego zmarłego. Nie może być realizowane z rachunku wspólnego, którego zmarły był współposiadaczem.

W celu uzyskania zwrotu kosztów należy przedstawić bezpośrednio w banku zmarłego akt zgonu posiadacza rachunku oraz rachunki stwierdzające wysokość poniesionych wydatków. Bank dokona zwrotu w wysokości nieprzekraczającej kosztów urządzenia pogrzebu zgodnie ze zwyczajami przyjętymi w danym środowisku.

Co zawiera się w pojęciu kosztów urządzenia pogrzebu?

W pierwszej kolejności należy rozważyć: co zawiera się w pojęciu kosztów urządzenia pogrzebu? Czy mieści się w tym np. opłacenie organisty? Ewentualnego sprowadzenia ciała z zagranicy? Wystawienia nagrobka? Niezależnie od interpretacji banku, przyjmuje się w doktrynie, że do kosztów urządzenia pogrzebu należy opłacenie: uroczystości pogrzebowej, odzieży dla zmarłego, nagrobka, trumny, miejsca pochówku i odpowiednich zawiadomień. Te wydatki zostaną z pewnością przez bank pokryte, co do pozostałych, jest to w gestii uznania banku.

Interpretacji banku podlega również enigmatyczne sformułowanie „kosztów urządzenia pogrzebu zgodnie ze zwyczajami przyjętymi w danym środowisku”. Nie występuje tu jednak daleko posunięta dowolność. Wskazuje się, że jeśli zmarły był bogatym człowiekiem, to bank nie może przyjmować takiego samego limitu zwrotu kosztów urządzenia pogrzebu jak dla osoby ubogiej. To rozróżnienie zapewnia pojęcie „zwyczajów w danym środowisku”. Jeśli w danej miejscowości istnieje zwyczaj urządzania stypy, to bank powinien to uwzględnić jako koszt urządzenia pogrzebu zgodnie ze zwyczajami przyjętymi w danym środowisku.

Instytucja zwrotu kosztów pogrzebu z rachunku bankowego zmarłego stanowi ustawowe zabezpieczenie przestrzegania zasad współżycia społecznego w odniesieniu do pogrzebu. W ten sprawiedliwy, a równocześnie łatwy do realizacji sposób, dobre moralnie odruchy ludzkie zostają zabezpieczone przed możliwością ich nieuczciwego wykorzystania.